Wat is astma?
Astma is een longaandoening met als belangrijkste kenmerk aanvallen van bronchusobstructie. De aanvalsgewijs optredende, vaak reversibele bronchusobstructie wordt veroorzaakt door een verhoogde gevoeligheid van de luchtwegen voor allergische (IgE-gemedieerde) en niet-allergische prikkels. Het gevolg is een chronische ontstekingsreactie. Astma is een heterogeen ziektebeeld en kan zich uiten als allergisch en niet-allergisch astma. Beide vormen kunnen werk gerelateerd zijn en in combinatie met COPD voorkomen. Van de verschillende uitingsvormen komt allergisch astma het meest voor. Astma ontstaat vaak in de kindertijd, maar kan ook op latere leeftijd ontstaan (late onset asthma).
Hoe kan de diagnose astma gesteld worden?
De huisarts kan astma overwegen bij een patiënt met onderstaande klachten:
- Dyspneu
- Piepende ademhaling
- Hoestklachten die langer dan 3 weken aanhouden
- Snelle vermoeidheid
- Kortademigheid bij inspanning
- Conditievermindering
De diagnose astma wordt veelal gesteld na meerdere consulten. Voor het diagnosticeren van astma wordt spirometrie aanbevolen. De spirometrische parameters worden uitgelegd aan de hand van referentiewaarden. Waar mogelijk wordt spirometrie verricht in de huisartsenpraktijk. Als daar onvoldoende mogelijkheid of deskundigheid is, wordt spirometrie uitgevoerd in een diagnostisch centrum of een longfunctielaboratorium in het ziekenhuis. Enkelvoudige FEV1-meters worden niet aanbevolen in de diagnostische fase.
Referentie: Bottema JW, et al. NHG-Standaard Astma bij volwassenen (M27) versie 5.0, juli 2020
Waarom is het bij astma soms lastig om een eenduidige diagnose te stellen?
Bij patiënten ouder dan 40 jaar is het onderscheid tussen astma en COPD niet altijd goed mogelijk en een patiënt kan tegelijkertijd beide aandoeningen hebben: astma- en COPD-overlap (ACO). Rokende patiënten die vanaf hun 40ste jaar klachten ontwikkelen kunnen zowel COPD als astma hebben.
Bron: Bottema JW, et al. NHG-Standaard Astma bij volwassenen (M27) versie 5.0, juli 2020
Waarom is een tijdige en juiste diagnose bij astma van belang?
Bij patiënten met astma en/of COPD wordt niet altijd een juiste diagnose gesteld, terwijl dit juist van groot belang is. Te laat diagnosticeren of een verkeerde diagnose kan verstrekkende gevolgen hebben voor de patiënt. Lees hier meer over de richtlijnen voor de diagnose en behandeling van astma. Welke gevolgen heeft een onjuiste diagnose voor de patiënt? Wat maakt een juiste diagnose zo lastig? En wat kan helpen beter te diagnosticeren? In een interview deelt Esther Metting, onderzoeker aan het Universitair Medisch Centrum Groningen, haar inzichten en tips.
Verschillen tussen astma en COPD1
| Astma | COPD | |
|---|---|---|
|
Belangrijkste risicofactor |
Atopie |
Roken |
|
Luchtwegobstructie |
Wisselend, in de regel reversibel |
Per definitie deels irreversibel |
|
Pathofysiologie |
Chronische ontsteking in alle luchtwegen, meestal gevoelig voor corticosteroïden |
Chronische ontsteking, met name in de kleine luchtwegen, relatief ongevoelig voor corticosteroïden |
|
Uitlokkende factor |
Allergische en niet-allergische prikkels |
- |
|
Leeftijd |
Alle leeftijden |
Meestal > 40 jaar |
|
Beloop |
Meestal gunstig met variërende klachten |
Overwegend chronisch, geleidelijk progressief |
|
Levensverwachting |
(Vrijwel) normaal bij optimale behandeling |
Verminderd, ook bij optimale behandeling |
|
Longfunctie (spirometrie) |
Meestal normaal (of met reversibele obstructie) |
Blijvend verminderd (irreversibele obstructie) |
Referenties:
1. Bottema JW, et al. NHG-Standaard Astma bij volwassenen (M27) versie 5.0, juli 2020
