Ongeveer een derde van de patiënten met psoriasis ontwikkelt artritis psoriatica. Maar andersom kunnen patiënten met artritisklachten ook huidmanifestaties ontwikkelen. Op welke klachten moeten dermatologen en reumatologen bedacht zijn bij de ontwikkeling van artritis psoriatica? En welk onderzoek wordt er gedaan om deze patiënten zo vroeg mogelijk te kunnen identificeren? Prof. dr. Menno de Rie, hoogleraar dermatologie , en dr. Conny van der Laken, reumatoloog, beiden werkzaam in het Amsterdam UMC, gaan op deze vragen in. Zij vertellen hierbij ook hoe de samenwerking tussen de dermatologen en reumatologen verloopt om patiënten met (een verdenking op) artritis psoriatica zo optimaal mogelijk te kunnen begeleiden en behandelen.
Er is de laatste tien tot vijftien jaar steeds meer aandacht voor het feit dat patiënten met psoriasis op den duur klachten kunnen ontwikkelen die passen bij artritis psoriatica, vertelt Menno de Rie. “Uiteindelijk ontwikkelt een fors deel van de psoriasispatiënten, dertig tot wel veertig procent, artritis psoriatica”, zegt hij. “Daarbij kan het tot wel tien jaar duren voordat de gewrichtsproblemen zich manifesteren.”1 Enthesitis is vaak een eerste aanwijzing dat een patiënt artritis psoriatica ontwikkelt. Klachten zijn dan vaak pijn in of rond de gewrichten, of bij de peesaanhechtingen. Conny van der Laken: “Enthesitis lijkt een belangrijke manifestatie in de pathogenese en verdere ontwikkeling van artritis psoriatica. Dit kunnen we goed zien aan de correlatie tussen de nagelmanifestaties en distale interfalangeale (DIP)-gewrichten in de hand. De nagelmanifestaties gaan via enthesitis over naar het DIP-gewricht, waarbij dit als het ware één complex vormt.” Als deze eerste bevindingen verder bevestigd kunnen worden en blijkt dat deze techniek een meerwaarde heeft bij de vroege diagnostiek van artritis psoriatica, kunnen patiënten met vroege klachten ook vroegtijdig behandeld worden om verdere schade te voorkomen. Van der Laken wil op termijn ook onderzoeken of het met deze techniek mogelijk is om vroegtijdig patiënten met psoriasis die artritis psoriatica zullen ontwikkelen, te identificeren.
Conny van der Laken werkt al ruim vijftien jaar als reumatoloog in het Amsterdam UMC. “Het vak reumatoloog spreekt me erg aan, omdat het breed internistisch is en alle orgaansystemen betrokken kunnen zijn. Maar ook de kant van de immunologie trekt me enorm. Ik vind het fascinerend hoe het immuunsysteem werkt en wat daarin mis kan gaan. Naast haar klinische werkzaamheden als reumatoloog is Van der Laken ook wetenschappelijk
projectleider van beeldvormende studies binnen de reumatologie.
Ultiem doel
Het voorkómen van schade aan de gewrichten, peesaanhechtingen en wervelkolom is het ultieme doel bij de diagnostiek en behandeling van artritis psoriatica.
“Bij artritis psoriatica kan er sprake zijn van botafbraak”, legt Van der Laken uit, “maar ook sprake van botaanmaak, waardoor ankylosering van de gewrichten optreedt.” Deze schade is irreversibel. “We moeten dus vroeg ingrijpen om blijvende schade te voorkomen. Om deze botaanmaak vroeg te kunnen detecteren wordt nu door de onderzoeksgroep van Van der Laken een nieuwe beeldvormende techniek onderzocht. “Voor deze techniek maken we gebruik van de botmarker fluoride. Deze wordt intraveneus ingespoten, waarna we met behulp van een PET-scan in het hele skelet plekken kunnen identificeren waar botaanmaak plaatsvindt.” De onderzoeksgroep bekijkt nu of deze techniek in staat is artritis psoriatica in een vroeg stadium te ontdekken.
“Daarnaast hopen we de techniek ook toe te kunnen passen tijdens de behandeling om zo het effect van therapie op de botaanmaak te kunnen vervolgen in de tijd.” De eerste resultaten laten zien dat de ziekteactiviteit bij artritis psoriatica zowel in de perifere gewrichten bij de peesaanhechtingen, als bij de wervelkolom met de PET-scan goed zichtbaar te maken is. Van der Laken: “Het lijkt er ook op dat we vroeg, al na twaalf weken na start
van een behandeling, kunnen zien of een geneesmiddel effect heeft op de botaanmaak bij artritis psoriatica.”
“Van der Laken wil op termijn ook onderzoeken of het met deze techniek mogelijk is om vroegtijdig patiënten met psoriasis die artritis psoriatica zullen ontwikkelen, te identificeren.”
“Ik ben al zo’n dertig jaar dermatoloog”, zegt Menno de Rie. Voordat hij dermatoloog werd heeft hij promotieonderzoek verricht op het gebied van de immunologie. “De toenmalige hoogleraar wees mij op de immunologie van de huid. Hij heeft hiermee mijn interesse gewekt, waarna ik de opleiding tot dermatoloog ben gaan doen.” Inmiddels heeft De Rie zich teruggetrokken als leidinggevende van de afdeling Dermatologie in het Amsterdam UMC en doet hij parttime patiëntenzorg. “Dat bevalt me uitstekend en ik begrijp nu ook weer waarom ik dokter ben geworden.”
Plan een afspraak om het magazine te ontvangen.
